یا پشت بنمودن، برگشتن. بازگشتن. روی برگردانیدن. روگردان شدن. (برهان قاطع). اعراض. ادبار. پشت کردن: ز پیش پدر گیو بنمود پشت دلش پر ز گفتارهای درشت. فردوسی. بگفتندبا شاه چندی درشت که بخت فروزانت بنمود پشت. فردوسی. تا چو شهریور درآید بازگردد عندلیب تا چو فروردین درآید پشت بنماید غراب. فرخی. ، گریختن. (برهان قاطع). فرار کردن از جنگ. بهزیمت رفتن. منهزم شدن. پشت دادن: بیفکند شمشیر هندی ز مشت بنومیدی از جنگ بنمود پشت. فردوسی. فراوان از آن نامداران بکشت چو بیچاره تر گشت بنمود پشت. فردوسی. فراوان کس از لشکر او بکشت چو طایر چنان دید بنمود پشت. فردوسی. بشمشیر از ایشان دو بهره بکشت چو چوپان چنان دید بنمود پشت. فردوسی. دلیران بدشمن نمودند پشت از آن کار باد اندرآمد به مشت. فردوسی. بدشمن هر آنکس که بنمود پشت شود زان سپس روزگارش درشت. فردوسی. سرانجام گشتاسب بنمود پشت بدانگه که شد روزگارش درشت. فردوسی. شدم تنگدل رزم کردم درشت جفاپیشه ماهوی بنمود پشت. فردوسی. مرا جنگ دشمن به آید ز ننگ یکی داستان زد برین بر پلنگ که خیره به بدخواه منمای پشت چو پیش آیدت روزگار درشت. فردوسی. چهل دیگر از نامداران بکشت غمی شد سپهدار و بنمود پشت. فردوسی. بسی نامداران ما را بکشت چو یاران برفتند بنمود پشت. فردوسی. نمودی بمن پشت همچو زنان برفتی غریوان و مویه کنان. فردوسی. ز پیش سواری نمودند پشت بسی از دلیران توران بکشت. فردوسی. بگفتش سخنها ازینسان درشت به تندی از آنجای بنمود پشت. فردوسی. وزان نامداران فراوان بکشت بسی حمله بردند و ننمود پشت. فردوسی. ز ایران فراوان سران را بکشت غمی شد دل طوس و بنمود پشت. فردوسی. از ایشان کس از بیم ننمود پشت بسی نامور شاه ایران بکشت. فردوسی. صد و شصت مرد از دلیران بکشت چو گهرم چنان دید بنمود پشت. فردوسی. نماید گهی رومی از بیم پشت گریزان و آن زردخنجر به مشت. اسدی (گرشاسب نامه). لشکر عشق تو باز بر دل من ران گشاد گر همه در خون کشد پشت نباید نمود. خاقانی. سواری که در جنگ بنمود پشت نه خود را که نام آوران را بکشت. سعدی (بوستان). ، ترک دادن. (برهان قاطع). - پشت نمودن خورشید، غروب کردن آن: چو خورشید تابنده بنمود پشت هوا شد سیاه و زمین شد درشت. فردوسی
یا پشت بنمودن، برگشتن. بازگشتن. روی برگردانیدن. روگردان شدن. (برهان قاطع). اِعراض. ادبار. پشت کردن: ز پیش پدر گیو بنمود پشت دلش پر ز گفتارهای درشت. فردوسی. بگفتندبا شاه چندی درشت که بخت فروزانت بنمود پشت. فردوسی. تا چو شهریور درآید بازگردد عندلیب تا چو فروردین درآید پشت بنماید غراب. فرخی. ، گریختن. (برهان قاطع). فرار کردن از جنگ. بهزیمت رفتن. منهزم شدن. پشت دادن: بیفکند شمشیر هندی ز مشت بنومیدی از جنگ بنمود پشت. فردوسی. فراوان از آن نامداران بکشت چو بیچاره تر گشت بنمود پشت. فردوسی. فراوان کس از لشکر او بکشت چو طایر چنان دید بنمود پشت. فردوسی. بشمشیر از ایشان دو بهره بکشت چو چوپان چنان دید بنمود پشت. فردوسی. دلیران بدشمن نمودند پشت از آن کار باد اندرآمد به مشت. فردوسی. بدشمن هر آنکس که بنمود پشت شود زان سپس روزگارش درشت. فردوسی. سرانجام گشتاسب بنمود پشت بدانگه که شد روزگارش درشت. فردوسی. شدم تنگدل رزم کردم درشت جفاپیشه ماهوی بنمود پشت. فردوسی. مرا جنگ دشمن به آید ز ننگ یکی داستان زد برین بر پلنگ که خیره به بدخواه منمای پشت چو پیش آیدت روزگار درشت. فردوسی. چهل دیگر از نامداران بکشت غمی شد سپهدار و بنمود پشت. فردوسی. بسی نامداران ما را بکشت چو یاران برفتند بنمود پشت. فردوسی. نمودی بمن پشت همچو زنان برفتی غریوان و مویه کنان. فردوسی. ز پیش سواری نمودند پشت بسی از دلیران توران بکشت. فردوسی. بگفتش سخنها ازینسان درشت به تندی از آنجای بنمود پشت. فردوسی. وزان نامداران فراوان بکشت بسی حمله بردند و ننمود پشت. فردوسی. ز ایران فراوان سران را بکشت غمی شد دل طوس و بنمود پشت. فردوسی. از ایشان کس از بیم ننمود پشت بسی نامور شاه ایران بکشت. فردوسی. صد و شصت مرد از دلیران بکشت چو گهرم چنان دید بنمود پشت. فردوسی. نماید گهی رومی از بیم پشت گریزان و آن زردخنجر به مشت. اسدی (گرشاسب نامه). لشکر عشق تو باز بر دل من ران گشاد گر همه در خون کشد پشت نباید نمود. خاقانی. سواری که در جنگ بنمود پشت نه خود را که نام آوران را بکشت. سعدی (بوستان). ، ترک دادن. (برهان قاطع). - پشت نمودن خورشید، غروب کردن آن: چو خورشید تابنده بنمود پشت هوا شد سیاه و زمین شد درشت. فردوسی
روی نمودن. رخسار نشان دادن. روی نشان دادن، مجازاً خود را نمودن. خویشتن را در معرض نگاه کسی قرار دادن: برو پیش او تیز و بنمای چهر بیارای و ببسای رویش به مهر. فردوسی. - بفرخی چهر نمودن، به خجستگی چهر نمودن. به مبارکی روی نمودن: گردش اختر و پیام سپهر هم بدین فرخی نمودن چهر. نظامی. - چهر آشکارا به کسی نمودن، آشکارا روی به کسی آوردن و آن کنایه از اقبال کردن و روی خوش نشان دادن است: نه پیوست خواهد جهان با تو مهر نه نیز آشکارا نمایدت چهر. فردوسی. ، روی موافقت نشان دادن. موافقت کردن. همداستان شدن. هم آهنگ شدن: ز پند آزمودیم و چندی ز مهر بگفتیم و طلحند ننمود چهر. فردوسی. ، اقبال کردن: گمانش چنان بد که گردان سپهر به گیتی مر او را نمودست چهر. فردوسی. ، برخورد و موافقت داشتن: همی گفت تا کردگار سپهر چگونه نماید بدین کار چهر. فردوسی
روی نمودن. رخسار نشان دادن. روی نشان دادن، مجازاً خود را نمودن. خویشتن را در معرض نگاه کسی قرار دادن: برو پیش او تیز و بنمای چهر بیارای و ببسای رویش به مهر. فردوسی. - بفرخی چهر نمودن، به خجستگی چهر نمودن. به مبارکی روی نمودن: گردش اختر و پیام سپهر هم بدین فرخی نمودن چهر. نظامی. - چهر آشکارا به کسی نمودن، آشکارا روی به کسی آوردن و آن کنایه از اقبال کردن و روی خوش نشان دادن است: نه پیوست خواهد جهان با تو مهر نه نیز آشکارا نمایدت چهر. فردوسی. ، روی موافقت نشان دادن. موافقت کردن. همداستان شدن. هم آهنگ شدن: ز پند آزمودیم و چندی ز مهر بگفتیم و طلحند ننمود چهر. فردوسی. ، اقبال کردن: گمانش چنان بد که گردان سپهر به گیتی مر او را نمودست چهر. فردوسی. ، برخورد و موافقت داشتن: همی گفت تا کردگار سپهر چگونه نماید بدین کار چهر. فردوسی
مواظب و مراقب بودن. در اصطلاح عوام، پاییدن. وقوع امری یا حادثه ای را منتظر بودن: همیشه چشم نهاده بودی تا پادشاهی بزرگ و جبار بر چاکری خشم گرفتی. (تاریخ بیهقی) ، دیده بکسی یا چیزی دوختن. رجوع به چشم نهاده شود
مواظب و مراقب بودن. در اصطلاح عوام، پاییدن. وقوع امری یا حادثه ای را منتظر بودن: همیشه چشم نهاده بودی تا پادشاهی بزرگ و جبار بر چاکری خشم گرفتی. (تاریخ بیهقی) ، دیده بکسی یا چیزی دوختن. رجوع به چشم نهاده شود
